Cécile Gautheron (U. Paris-Saclay / U. de Grenoble) geeft een lezing over laterieten en bauxieten op maandag 11 april, van 12.30 tot 14.00 uur, in collegezaal C van de Universiteit van Guyana. Ze zal laten zien hoe deze geologische formaties kunnen worden gebruikt om veranderingen in het klimaat van Guyana te documenteren en te dateren. In het bijzonder zal ze de eerste resultaten bespreken van de studie van monsters uit de Montagne de Kaw en de Grand Connétable.
D n de intertropische zone leidt de intense verwering van gesteenten tot de uitloging van bepaalde chemische elementen, zoals voedingsstoffen, en de accumulatie van onoplosbare elementen zoals Fe, Al en Si. Op tijdschalen van miljoenen jaren kristalliseren supergene mineralen zoals ijzer- en aluminiumoxiden en kaoliniet om een mineralogisch gecompartimenteerd laterietprofiel te vormen. Wanneer het klimaat warmer wordt of de hydrologische omstandigheden veranderen, kan kaoliniet oplossen en gibbsiet vormen, waardoor lateriet verandert in bauxiet. Laterieten en bauxieten bevatten dus mineralen die getuigen van de klimatologische en geodynamische omstandigheden in het verleden waardoor ze gevormd en bewaard konden worden. Eerdere studies hebben aangetoond dat lateriet en bauxiet episodisch gevormd zijn in de loop van de geschiedenis van de aarde, met name in zones met tektonische rust. Dateren is echter erg moeilijk vanwege de afwezigheid of schaarste van dateerbare mineralen, en er blijven veel onzekerheden bestaan over de temporele en ruimtelijke omvang van deze alteratiegebeurtenissen.
Om klimatologische en geodynamische informatie beter uit laterieten te kunnen halen, kunnen we aantonen dat de combinatie van mineralogische, geochemische en geochronologische (U-Th)/He-studies van de hematiet en goethiet in deze objecten kwantitatieve informatie oplevert over de evolutie van de continentale korst en de klimatologische omstandigheden. We zijn vooral geïnteresseerd in de alteratiegeschiedenis van het Guyana-schild, waarvan wordt aangenomen dat het sinds het Krijt tektonisch stabiel is geweest op tropische breedten. Er is het bestaan voorgesteld van verschillende paleosurfaces die corresponderen met verschillende fasen van peneplanatie met leeftijden variërend van laat Krijt tot recent. Veel van deze paleo-oppervlakken zijn bedekt met dikke lateritische profielen die getuigen van een lange geschiedenis van tropische verwering. De verweringsperioden zijn echter niet goed afgebakend in tijd en ruimte, omdat er slechts enkele datasets zijn over de leeftijd van de verwering en sedimentologische beperkingen. De verkregen geochronologische gegevens maken het mogelijk om de alteratiefasen te bespreken die het Guyana-kraton hebben beïnvloed sinds het Eoceen en in Frans Guyana sinds het Oligoceen. Door het combineren van multi-method studies kunnen we ook aantonen dat de klimatologische omstandigheden aan het eind van het Mioceen veranderden, natter werden en de ontwikkeling van bauxiet in de Atlantische kustregio van het Guyana Kraton mogelijk maakten.
