Het COVAPAM-laboratorium publiceerde voor zijn studie over het toevoegen van waarde aan de vruchten van de Moucayapalmboom

L e Amazone herbergt een grote verscheidenheid aan palmbomen (18 geslachten in Frans Guyana), verspreid over verschillende habitats (mangrove, pinnotere, ondiepten, terra firma, wit zand, etc.) die worden gekenmerkt door unieke milieuomstandigheden. Van oudsher worden palmbomen gebruikt om te voorzien in de essentiële behoeften van de lokale bevolking, zoals de bouw van huizen en de productie van brandstoffen, was en vezels. Ze worden ook gebruikt in verschillende domeinen zoals agrovoeding, cosmetica en traditionele geneeskunde, en leveren een belangrijke bijdrage aan de economische ontwikkeling dankzij hun diverse fytochemische samenstelling.

Ondanks hun belang blijft de fytochemische samenstelling van palmbomen in Frans Guyana, met als opmerkelijke uitzondering Euterpe oleraceae (Açai of wassaye), grotendeels onbekend. Vooral de soort Acrocomia aculeata vertoont interessante overeenkomsten met olijfolie wat betreft de vetzuursamenstelling, wat wijst op een groot potentieel voor gebruik in de agrovoedingssector. Onderzoek heeft ook de aanwezigheid van atypische glucomannanen in de vruchten van deze palm aangetoond, wat de weg opent naar nieuwe toepassingen. Door deze hulpbron op een duurzame manier te exploiteren, is het mogelijk om bij te dragen aan economische diversificatie en tegelijkertijd de natuurlijke rijkdom van het Amazonegebied te behouden.

Acrocomia aculeata: een soort met meerdere eigenschappen

De vrucht van de Acrocomia aculeata palm is rijk aan meervoudig onverzadigde oliën, waaronder oliezuur (9), linolzuur (6) en linoleenzuur (3). Deze samenstelling heeft geleid tot het gebruik van de olie die uit deze vrucht wordt gewonnen als energiebron voor biobrandstoffen, vooral in Brazilië, waar de productie ervan aan controles is onderworpen. Deze groeiende vraag stimuleerde in 2004 het opzetten van een keten tussen industriëlen voor de productie van biodiesel en boeren voor de teelt van deze palmbomen.

Er zijn echter maar weinig studies gewijd aan de ontwikkeling van de Acrocomia aculeata in Frans Guyana. Een deel van het afstudeerwerk van Wilfried Denagbe, onder toezicht van Thierry Benvegnu (universitair docent scheikunde), Didier Bereau (HDR, universitair docent scheikunde), Jean Charles Robinson (universitair docent biochemie) en Rudy Covis (universitair docent scheikunde), stelde ons in staat om een dieper inzicht in het onderwerp te krijgen. Dit werk heeft het mogelijk gemaakt om methoden te ontwikkelen en te optimaliseren voor het extraheren van de koolhydraten die aanwezig zijn in de vruchtenpulp (mesocarp) en om de chemische structuur van atypische glucomannanen (oligo/polysachariden) op te helderen met behulp van kernspinresonantiespectrometrie.

Deze studies hebben bijgedragen aan een dieper wetenschappelijk begrip van de vruchten van deze palmboom, die overal langs de kust van Guyana voorkomt. De fysisch-chemische eigenschappen van de atypische glucommanen in de vruchten werden belicht, in het bijzonder hun vermogen om op te zwellen, hun reologisch gedrag en hun oppervlakteactieve eigenschappen. Daarnaast werd de mogelijkheid onderzocht om glucommanen te functionaliseren door verestering en werd het vermogen van deze amfifiele polysachariden om nanovectoren te vormen door zelfassemblage gekarakteriseerd met behulp van dynamische lichtverstrooiing en microscopietechnieken. Op deze manier toonden we hun potentieel aan voor het inkapselen van een lipofiele fluorescerende sonde en controleerden we de stabiliteit van deze nano-objecten in de tijd voor de gecontroleerde afgifte van biologisch actieve moleculen.

Uiteindelijk leidde dit werk tot de publicatie van een wetenschappelijk artikel dat op 17 oktober 2023 werd aanvaard en op 19 oktober 2023 werd gepubliceerd in het tijdschrift Carbohydrate polymers, IF 11,2) getiteld "Structure and emulsifying properties of unprecedented glucomannan oligo- and polysaccharides from Amazonia Acrocomia aculeata palm fruit", geproduceerd in samenwerking tussen het COVAPAM laboratorium en het laboratorium voor organische chemie en interface (CORINT) van de Ecole Nationale Supérieure de Chimie de Rennes (ENSCR), dat grondstoffen van natuurlijke oorsprong ontwikkelt voor gezondheidstoepassingen.