Samantha JAMES

De Herpesviridae-familie (orde Herpesvirales) bestaat uit DNA-virussen die onderverdeeld zijn in 3 onderfamilies: Alphaherpesvirinae, Betaherpesvirinae en Gammaherpesvirinae. Ze komen voor in een groot aantal gastheren, van zoogdieren tot reptielen en vogels. Deze virussen kunnen het hele leven van de gastheer in latente vorm overleven en reactiveren. De meeste van deze virussen zijn specifiek voor een bepaalde gastheersoort. Men denkt dat deze specificiteit het resultaat is van een lang proces van co-evolutie. In mijn afstudeeronderzoek bestudeer ik de diversiteit van herpesvirussen en hun evolutionaire relaties, waarbij ik niet-menselijke primaten (cytomegalovirus) en vleermuizen van de Nieuwe Wereld als studiemodellen gebruik.

De afgelopen decennia heeft de zoektocht naar homologen van humane herpesvirussen in niet-menselijke primaten geleid tot de identificatie van talrijke virussen. Enkele tientallen niet-menselijke primaatvirussen (NHP) worden momenteel erkend door het ICTV. De beschikbaarheid van nieuwe moleculaire technieken, gecombineerd met de ontwikkeling van nieuwe computerhulpmiddelen, heeft geleid tot een explosie van het aantal geïdentificeerde herpesvirussequenties.

Het onderzoek naar herpesvirussen bij vleermuizen is recenter. Het profiteerde van de belangstelling voor deze zoogdieren in het begin van de jaren 2000 vanwege hun rol als reservoirs van potentieel zoönotische virussen. De eerste sequenties van het vleermuisherpesvirus werden beschreven in 2007. Dit werd gevolgd door de beschrijving van tientallen nieuwe sequenties van verschillende vleermuissoorten in Afrika, Azië, Oceanië, Europa en Amerika, waaronder slechts twee van soorten uit het Amazonegebied.

Tijdens ons werk konden we 12 cytomegalovirus-type virussen van 12 verschillende soorten die tot zes geslachten behoren en representatief zijn voor de vier families van niet-menselijke primaten uit de Nieuwe Wereld (NWHNP), gedeeltelijk karakteriseren. Deze resultaten tonen aan dat de meeste NTMNP-soorten geïnfecteerd kunnen worden door een virus dat behoort tot het Cytomegalovirus-genus. Ze hebben ons ook in staat gesteld om de systematiek van hun platyrrhine gastheren te begrijpen. Dezelfde aanpak, toegepast op 11 soorten vleermuizen uit de Nieuwe Wereld, stelde ons in staat om virale sequenties van alle geteste soorten te verkrijgen. Deze zijn onderverdeeld in de Beta- en Gamma-herpesvirinae subfamilies. Hoewel de fylogenetische analyses van beta-herpesvirussequenties een verdeling van virale sequenties laten zien die gekoppeld is aan hun gastheersoorten, is de analyse van gamma-herpesvirussequenties complexer. Dit werk is het grootste tot nu toe wat betreft de diversiteit van de geteste soorten niet-menselijke primaten en neotropische vleermuizen. Toch vertegenwoordigen ze slechts een klein deel van deze diversiteit. Verdere analyses, op een breder panel van soorten die representatief zijn voor andere geografische regio's, zullen ons begrip van de evolutionaire processen van deze virussen vergroten.

Herpesviridae (orde Herpesviridae) is een grote familie van DNA-virussen, ingedeeld in drie onderfamilies: Alphaherpesvirinae, Betaherpesvirinae en Gammaherpesvirinae. Van leden van de herspesviridae-familie is bekend dat ze een groot aantal gastheren infecteren. Naast mensen zijn dat onder andere zoogdieren, reptielen en vogels. Het vermogen om in latentie te gaan, biedt herpesvirussen een belangrijk overlevingsvoordeel om gedurende het hele leven van de gastheer te blijven bestaan en om na een geschikte stimulus vanuit latentie te worden gereactiveerd. De meeste van deze virussen zijn gastheerspecifiek. Er is gesuggereerd dat deze specificiteit het resultaat zou zijn van een lang proces van co-evolutie waarin herpesvirussen een fijn afgestemd evenwicht met hun gastheren hebben bereikt. Het doel van mijn afstudeerproject is het bestuderen van de diversiteit van herpesvirussen en hun evolutionaire relaties met niet-menselijke primaten (cytomegalovirus) en vleermuizen van de Nieuwe Wereld.

Net als mensen is aangetoond dat niet-menselijke primaten van nature besmet zijn met herpesvirussen. Gedurende de laatste decennia zijn er tientallen niet-menselijke primaten herpesvirussen, homologen van de menselijke herpesvirussen, geïdentificeerd en herkend door het ICTV. De beschikbaarheid van nieuwe moleculaire technieken, gecombineerd met de ontwikkeling van nieuwe computerhulpmiddelen, heeft geleid tot een explosie van het aantal herpesvirussequenties.

De zoektocht naar herpesvirus in vleermuizen is recenter. Het profiteerde van de interesse in deze zoogdieren vanwege hun rol als reservoirs van potentieel zoönotische virussen. De eerste vleermuisherpesvirussequenties zijn beschreven in 2007, waarna tientallen nieuwe sequenties zijn beschreven in verschillende vleermuissoorten uit Afrika, Azië, Oceanië, Europa en Amerika. Slechts twee van deze sequenties behoren echter tot soorten uit het Amazonegebied.

Tijdens mijn afstudeerwerk hebben we 12 cytomegalovirus-achtige virussen van 12 verschillende soorten die tot zes geslachten behoren en representatief zijn voor de vier families van niet-menselijke primaten van de Nieuwe Wereld (NWM), gedeeltelijk kunnen karakteriseren. Deze resultaten tonen aan dat de meeste soorten NWM geïnfecteerd kunnen worden met een virus dat behoort tot het genus Cytomegalovirus. Ze stelden ons ook in staat om de systematiek van hun Platyrrhinische gastheren te begrijpen. Dezelfde aanpak, toegepast op 11 soorten vleermuizen van de Nieuwe Wereld, stelde ons in staat om virale sequenties te verkrijgen in alle geteste vleermuissoorten. Deze virussen zijn verdeeld over de Beta- en Gamma-herpesvirinae onderfamilies. Hoewel fylogenetische analyses van beta-herpesvirussequenties een verdeling van virale sequenties in relatie tot hun gastheersoorten laten zien, is de analyse van gamma-herpesvirussequenties complexer. Concluderend, dit werk is het grootste dat tot nu toe is uitgevoerd wat betreft de diversiteit van niet-menselijke primatensoorten en geteste Neotropische vleermuizen. Toch vertegenwoordigen ze slechts een klein deel van deze diversiteit. Verdere analyse op een breder panel van representatieve soorten uit andere geografische gebieden zal ons begrip van de evolutionaire processen van deze virussen vergroten.